مجموعه پردیس مارکار یزد در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۱۴۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این مجموعه، شامل دبیرستان ماندگار مارکار، پرورشگاه زرتشتیان، برج ساعت مارکار (گاهنمای فردوسی) و بناهای وابسته، یکی از مهمترین یادگارهای نیکوکار پارسی، پشوتنجی دوسابایی مارکار در ایران به شمار میآید.
ثبت ملی این مجموعه نشاندهندهی ارزش تاریخی، فرهنگی و آموزشی آن در بستر تاریخ معاصر یزد و ایران است؛ بنایی که نهتنها در توسعه آموزش اقلیتهای دینی، بلکه در ارتقای سطح سواد و فرهنگ شهروندان یزدی در قرن گذشته نقشی مؤثر داشته است.
📍 ثبت جهانی شهر یزد؛ اما نه مجموعه مارکار بهصورت مستقل
شهر یزد، با بافت تاریخی منحصربهفرد خود، در سال ۱۳۹۶ به عنوان بیستودومین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. اما لازم به ذکر است که مجموعه مارکار، با وجود موقعیت مهم فرهنگی و تاریخیاش، تاکنون به طور مستقل در فهرست میراث جهانی ثبت نشده است و در محدودهی ثبت جهانی بافت تاریخی یزد قرار ندارد.
🔎 چشمانداز آینده
با توجه به ویژگیهای خاص معماری، اهمیت اجتماعی و ریشههای بینالمللی این مجموعه، بسیاری از پژوهشگران و علاقهمندان میراث فرهنگی بر این باورند که ثبت جهانی مستقل مجموعه مارکار میتواند گامی ارزشمند در جهت شناساندن نقش زرتشتیان و پارسیان هند در تاریخ معاصر ایران باشد. امید است که در آینده، پروندهای برای معرفی این مجموعه در سطح جهانی تهیه و ارائه شود.