مجموعه مارکار یزد که شامل مدرسه، پرورشگاه، آب‌انبار و برج ساعت است، در سال ۱۳۱۳ توسط پشوتن‌جی مارکار، زرتشتی نیکوکار هندی، احداث شد. این مجموعه در سال ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. اگرچه شهر یزد به عنوان یک مجموعه در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، اما ثبت جهانی مجموعه مارکار به طور خاص، هنوز انجام نشده است.
اطلاعات بیشتر در مورد مجموعه مارکار:
- موقعیت: ابتدای خیابان کاشانی یزد.
- بخش‌های اصلی: مدرسه، پرورشگاه، آب‌انبار، و برج ساعت.
- هدف از ساخت: تأمین نیازهای آموزشی و رفاهی زرتشتیان یزد.
- معماری: آجری با تأکید بر استفاده از نور طبیعی.
- برج ساعت: به یادبود فردوسی ساخته شده و در سال ۱۳۲۱ تکمیل گردید.
- موزه مارکار: در زیرزمین مجموعه قرار دارد و به تاریخ و فرهنگ زرتشتیان یزد اختصاص یافته است.
ثبت ملی و جهانی:
- مجموعه مارکار در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شماره ۲۱۴۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
- شهر یزد به عنوان یک مجموعه تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است، اما ثبت جهانی مجموعه مارکار به طور مستقل انجام نشده است.
آدرس دقیق مجموعه مارکار:
یزد، خیابان کاشانی، میدان مارکار
نزدیکی‌ها: به‌عنوان میدان مارکار، محل برج ساعت و دبستان ماندگار مارکار شناخته می‌شود و در امتداد خیابان امام خمینی واقع شده است.
بخش‌های اصلی مجموعه
-
پرورشگاه و مدرسه مارکار:
تأسیس اولیه در سال ۱۳۰۱ (ه.ش) با هدف آموزش و تربیت کودکان زرتشتی، شروع شد و سپس در سال ۱۳۱۲–۱۳۱۳ (ه.ش) ساختمان بزرگ‌تری با فضای آموزشی و خوابگاهی جدید ساخته و افتتاح گردید
امروز این بخش با نام «دبیرستان ماندگار مارکار» به فعالیت آموزشی خود ادامه می‌دهد. -
موزه تاریخ و فرهنگ زرتشتیان مارکار:
در سال ۱۳۹۴ (ه.ش) در ساختمان زیرزمین پرورشگاه، موزه‌ای با نمایش آیین، پوشش، و کتاب مقدس گات‌ها راه‌اندازی شد. -
برج ساعت مارکار (گاه‌نمای فردوسی):
معروف به اولین برج ساعت شهری ایران، در سال ۱۳٢١ (ه.ش) ایجاد شد و در مرکز جغرافیایی ایران قرار دارد.
روی چهار وجه برج، کتیبه‌هایی مشتمل بر ابیات فردوسی و نام مؤسس حک شده‌است.
